Άλκηστις Φώτη (Εθελόντρια στο Μουσείο Ure)

Έχοντας την ευκαιρία να δουλεύω με πηγές στο Μουσείο Ure, ήρθα σε επαφή με γράμματα από την περίοδο του Εμφύλιου πολέμου στην Ελλάδα (1943-1949). Ο πόλεμος ξέσπασε ανάμεσα στον κυβερνητικό Ελληνικό Στρατό και τις αντάρτικες δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας του Κομμουνιστικού Κόμματος (ΔΣΕ). Τα συγκεκριμένα λοιπόν γράμματα, ήταν πολύ συγκινητικά γιατί περιγράφουν λεπτωμερώς την τραγωδία του πολέμου.

Όπως ίσως γνωρίζεται ο Percy Ure έκανε ανασκαφές στη Ριτσώνα της Θήβας κατά το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα μαζί με την σύντροφό του Annie. Εκεί, όπως κατάλαβα από τα γράμματα, γνώρισαν τον Παναγιώτη Σαλωνίτη, έναν εστιάτορα με μεγάλη οικογένεια αποτελούμενη από τέσσερις κόρες. Την μικρότερη κόρη του την έλεγαν Βιλελμίνη.

Φωτογραφία από το 1922, εικονίζεται ο δρόμος προς το σταθμό στη Θήβα. Εικόνα από το παράθυρο του Μουσείου της Θήβας. Χορηγεία της οικογένειας Ure.

Σε γράμματα που έστελνε η Σέμνη Παπασπυρίδη- Καρούζου στον Percy και τη γυναίκα του Annie, διάβασα πως οι Ures απολάμβαναν με τη Σέμνη και τον Χρήστο Καρούζο, να πηγαίνουν στο εστιατόριο του Παναγιώτη την άνοιξη, κατά τη διάρκεια της ανασκαφής. Η Σέμνη στα γράμματά της θυμάται πόσο υπέροχα περνούσαν όλοι μαζί στη Θήβα απολαμβάνοντας τα πεντανόστημα πιάτα του Παναγιώτη.

Λεπτομέρεια από φωτογραφία στη Ριτσώνα το 1922, εικονίζεται η Σέμνη Παπασπυρίδη (καθήμενη να κρατά σκιάστρα) και η Annie Ure (στέκεται όρθια και κρατά κουτί). Μουσείο Ure

Κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφύλιου πολέμου, ο Παναγιώτης Σαλωνίτης έστελνε γράμματα στον Percy Ure περιγράφοντας την τραγωδία που βίωνε αυτός και η οικογένειά του. Ο ίδιος έγραφε: « Έχασα το εστιατόριό μου και έμεινα άνεργος για δύο χρόνια… το πως επιβιώσαμε είναι θαύμα!» Υπογράμμιζε πως δεν είχαν τίποτα πια να μαγειρέψουν και τίποτα να αγοράσουν γιατί τα πάντα ήταν τόσο ακριβά και δεν είχαν χρήματα. Επίσης, η κόρη του Βιλελμίνη έγραψε γράμματα στον Percy.

Η Βιλελμίνη στα γράμματά της περιέγραφε πόσο άτυχη ήταν που δεν είχε τη δυνατότητα να σπουδάσει όσο και αν αγαπούσε τη μάθηση. Περιέγραφε λεπτομερώς πόσο υπέφεραν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και πόσο συνέχιζαν να υποφέρουν στον Εμφύλιο πόλεμο. Το σπίτι τους και το εστιατόριό τους βομβαρδίστηκαν. Δεν τους είχε απομείνει τίποτα, γι’ αυτό ήθελαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Παρόλα αυτά είχαν μία ελπίδα ότι μια μέρα ο φόβος, ο πόνος, η πείνα και ο πόλεμος θα τελείωναν.

Το τέλος του πολέμου ήρθε το 1949 με ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ).

Ο Percy διαβάζοντας όλα αυτά τα κακά νέα, το λιγότερο που μπορούσε να κάνει ήταν να βοηθήσει τους καλούς του φίλους. Έστειλε πακέτα με ρούχα, κουβέρτες και χρήματα. Βοήθησε τον Παναγιώτη ακόμα και με τα έξοδα του γάμου της κόρης του Βιλελμίνης και την προίκα της.

Το Ure Museum of Greek Archaeology έχει μια μοναδική συλλογή από γράμματα που έχουν σταλθεί στον Percy Ure από πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους. Από αυτά τα γράμματα μπορεί κανείς να συγκεντρώσει πληροφορίες για τα γεγονότα, τους ανθρώπους ακόμα και τη γλώσσα που χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν.

Διαβάστε αυτό το άρθρο στα Αγγλικά.

Βιβλιογραφία / Βοηθήματα για περαιτέρω διάβασμα 

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (16ος ΤΟΜΟΣ),  Σύγχρονος Ελληνισμός από το 1941 έως το τέλος του αιώνα.

Iatrides, John O., and Nicholas X. Rizopoulos. “The International Dimension of the Greek Civil War.” World Policy Journal (2000): 87-103.

Nachmani, Amikam. “Civil War and Foreign Intervention in Greece: 1946-49.” Journal of Contemporary History (1990): 489-522.